Atrakcje

Na terenie Gminy Niedźwiedź leży Gorczański Park Narodowy z siedzibą w Porębie Wielkiej. Przebiega tu wiele szlaków turystycznych. Istnieje możliwość uprawiania sportów zimowych, lotniarstwa, jazdy konnej, turystyki rowerowej, kąpieli w potokach górskich, organizacji kuligów, ognisk z pieczeniem barana. Wiele innych atrakcji przygotowują właściciele gospodarstw agroturystycznych.


GORCZAŃSKI PARK NARODOWY

Gorczański Park Narodowy, utworzony w 1981 roku, jest jednym z 23 parków narodowych na terenie Polski. Obejmuje centralne pasmo Gorców, m.in. masywy Turbacza i Gorca. Dyrekcja Gorczańskiego Parku Narodowego znajduje się w Porębie Wielkiej. Znajduje się na terenie 5 gmin: Mszana Dolna (1161 ha), Niedźwiedź (2995 ha), Kamienica (1313 ha), Nowy Targ (598 ha), Ochotnica Dolna (963 ha). Większość obszaru stanowi własność Skarbu Państwa (6567 ha), pozostałe to własność prywatna (382 ha) lub gminna (81 ha). Na obszarze parku znajdują się poza Turbaczem wszystkie najwyższe szczyty Gorców: Jaworzyna Kamienicka (1288 m), Kiczora (1282 m), Kudłoń (1279 m), Gorc (1228 m) i Czoło Turbacza (1258 m). Symbolem parku jest salamandra plamista.


Park obejmuje środkową i północno-wschodnią część Gorców. Najwyższym szczytem w parku jest Jaworzyna Kamienicka (1288 m). Wznoszące się dość wysoko n.p.m szczyty Gorców są łagodne, kopulaste, niewiele wznoszące się ponad grzbiet. Gorce zbudowane są z fliszu karpackiego, który powstał na dnie morza, a potem uległ wypiętrzeniu. Spływające z gór wody wyrzeźbiły głębokie V-kształtne doliny z licznymi wodospadami, progami i gruzowiskiem dużych i mniejszych głazów. Proces ten trwa nieustannie od momentu powstania gór, również obecnie. Na stromych zboczach znajdują się liczne osuwiska, głębokie wąwozy, wychodnie i liczne źródła. Zbudowane z bardziej odpornych na wietrzenie gruboławicowych piaskowców i zlepieńców utwory skalne utworzyły wychodnie o oryginalnych kształtach, jak np. Białe Skały, Kudłoński Baca, Czubaty Groń. Występuje kilka jaskiń, powstałych głównie w wyniku przesunięć skalnych. Największa z nich to Zbójnicka Jama. W piętrze regla dolnego występują głównie gleby brunatne, w reglu górnym głównie gleby bielicowe.

Klimat jest typowo górski. W najwyższym piętrze klimatycznym, znajdującym się powyżej 1100 m n.p.m. jest to klimat chłodny. Średnia temperatura roczna wynosi tu +3°C, roczna suma opadów 1200 mm, a okres wegetacyjny trwa zaledwie 160 dni. Grubość pokrywy śnieżnej w niektórych miejscach sięga 1,5 m, w głębokich dolinach potoków w wyższych partiach utrzymuje się ona bardzo długo, szczególnie na północnych zboczach.

W Gorcach stwierdzono występowanie ponad 900 gatunków roślin naczyniowych, 25 gat. mchów, 450 gat. porostów i 116 gat. wątrobowców, z czego ok. 85% na terenie parku i jego otuliny. Znaczny jest udział gatunków górskich, m. in: liczydło górskie, tojad dzióbaty, jaskier platanolistny, miłosna górska, omieg górski. Występują tu również 22 gatunki charakterystyczne dla piętra alpejskiego, np. kuklik górski, wiechlina alpejska, tymotka alpejska. Z chronionych prawnie roślin występuje 113 taksonów.

Charakterystyczne dla Gorców są duże kompleksy leśne, występujące w dwóch piętrach roślinności: reglu dolnym (650-1100 m n.p.m.) i górnym (powyżej 1100 m n.p.m.). Lasy stanowią aż 95% powierzchni parku, liczne w nich są drzewa w wieku powyżej 100 lat. W drzewostanie występują głównie świerk, buk, jodła, domieszkę stanowią modrzew, wiąz, jesion, jawor, olsza szara. Wyróżniono tu wiele zespołów leśnych, a wśród nich buczynę karpacką, kwaśną buczynę górską, żyzną jedlinę, bór świerkowo-jodłowy regla dolnego i górnego, olszynę karpacką i olszynę bagienną. W runie leśnym tych lasów występują charakterystyczne dla tych zespołów roślinnych gatunki, jak: bodziszek leśny, czosnek niedźwiedzi, kokorycz pusta, listera sercowata, urdzik karpacki, wietlica alpejska, żywiec bulwkowaty, żywokost sercowaty, pospolita borówka brusznica, liczne mchy i paprocie. W młakach i ziołoroślach nadpotokowych występują: lepiężnik wyłysiały, knieć błotna, tojad dzióbaty, modrzyk górski, parzydło leśne, i bardzo rzadka zarzyczka górska.

Duże i dobrze zachowane kompleksy leśne sprzyjają licznemu występowaniu tu zwierząt, dla których gdzie indziej brakuje już odpowiednich siedlisk: dzika, jelenia, sarny, wydry, borsuka, gronostaja. Zróżnicowane środowiska (oprócz lasów są polany) sprzyja dużej różnorodności gatunkowej fauny parku.

Teren Parku jest udostępniany dla turystyki indywidualnej pieszej, rowerowej, konnej i narciarskiej.

Ich łączna długość na terenie Parku wynosi ponad 60 km. Dla wytrwałych turystów czekają szlaki na Turbacz, Kudłoń czy Gore, niezwykle widokowe i bogate pod względem przyrodniczym i kulturowym.
My polecamy szczególnie te, na których nie spotkają Państwo zbyt wielu turystów. W niczym nie zakłócanej ciszy będą mogli Państwo poznawać uroki gorczańskiej przyrody.

Poręba Górna - pol. Stare Izbiska - Stare Wierchy - szlak żółty
Czas przejścia: l godz. 45 min
Szlak wyznaczony przez rabczański Oddział PTT już w 1933 roku .Po terenie GPN biegnie na bardzo krótkim odcinku - ok. 600 m. Od Polanek do Starych Wierchów pokrywa się ze ścieżką edukacyjną "Wokół doliny Poręby". Na trasie malownicze widoki na Beskid Wyspowy.

Niedźwiedź - Turbaczyk - Czoło Turbacza -Turbacz - szlak zielony
Czas przejścia: 5 godzin
Nazywany szlakiem pamiątek orkanowskich wyznaczony został w 1929 roku i prowadzi przez Orkanówkę - willę pisarza oraz ukochane przez Niego polany : Łąki i Turbaczyk .

Konina - Kopa - Kudłoń - Lubomierz - szlak czarny
Czas przejścia: 4 godz. 30 min.
Wyznaczony w 1980 roku prowadzi przez polany: Kopa, Figurki, Pustak, Kudłoń i Jastrzębie z których można podziwiać rozległe panoramy na Beskid Wyspowy, masyw Babiej Góry, Polic oraz Tatry. Urozmaicają go formy skalne, z których najbardziej okazała to Kudłoński Baca.

Lubomierz Przysłop - Kudłoń - przełęcz Borek - Turbacz - szlak żółty
Czas przejścia: 5 godzin
Nazywany szlakiem 10 polan został wyznakowany w 1926 roku przez księdza Walentego Gadomskiego, twórcę tatrzańskiej Orlej Perci. Prowadzi przez widokowe gorczańskie polany: Jaworzynkę, Podskały, Adamówkę, Gorc Troszacki, Pustak, Przysłopek, Halę Turbacz. Na niektórych z nich zachowały się tradycyjne szałasy pasterskie.

Polana Trusiówka - dolina Kamienicy - przełęcz Borek - szlak niebieski
Czas przejścia: 3 godziny
Prowadzi stokami Kudłonia oraz dnem jednej z piękniejszych dolin w Gorcach. Po drodze szałas, w którym w sierpniu 1976 roku przez dwa tygodnie mieszkał ówczesny metropolita krakowski kardynał Karol Wojtyła. W skromnych warunkach szałasu przeżywał dni skupienia. Własnoręcznie ułożył kamienny bruk przed wejściem. Od kiedy został papieżem, miejsce to nazwano "Papieżówką".

Lubomierz Rzeki - Koszarki - Gorc Kamienicki - węzeł szlaków nad Halami Gorcowymi - szlak niebieski
Czas przejścia: 2 godz. 30 min.
Szlak krótki, ale dość trudny (513 m różnicy wzniesień) biegnący w większości lasem. W wyższych położeniach m.in. z polany Świnkówka wspaniałe widoki na główny grzbiet Gorców, dolinę Kamienicy i Tatry.

Najbardziej uczęszczanym szlakiem w GPN jest szlak czerwony:
Rabka - Bardo - Stare Wierchy - Rozdziele- Hala Turbacz - Turbacz -Hala Długa - Kiczora - Zielenica - Przęłecz Knurowska
Czas przejścia: 7 godzin. 30 min. Przez teren GPN na odcinku Stare Wierchy -Zielenica - 3 godziny 15 min
Jest to część głównego szlaku beskidzkiego im. Kazimierza Sosnowskiego wiodącego z Beskidu Śląskiego, aż w Bieszczady (509 km). Odcinek z Rabki przez Stare Wierchy na Turbacz wyznaczył w 1926 roku sam K. Sosnowski, natomiast w 1933 roku oddział PTT "Gorce" z Nowego Targu połączył Turbacz z Przełęczą Knurowską.
Pokonanie odcinka z Rabki przez Turbacz, Lubań do Krościenka, odwiedzając po drodze 3 gorczańskie schroniska, zajmuje ponad 15 godz. marszu. Trasa jest urozmaicona licznymi polanami z rozległymi widokami na wszystkie pasma górskie otaczające Gorce. Oprócz walorów krajobrazowych szlak jest atrakcyjny pod względem przyrodniczym i kulturowym.


Turystyka rowerowa - wyłącznie indywidualna tzn. do 5 rowerów- może odbywać się po odpowiednio oznakowanych szlakach (biały prostokąt z czerwoną sylwetką roweru).
z Koniny
Polana Potasznia - Pasieka - Polana Hucisko w Koninkach
z Koninek
Polana Hucisko - Potok Olszowy - Tobołów - Czarne Błota - Poręba Górna
Polana Hucisko - Potok Turbacz - Aniołka - Polana Szałasisko - Potok Olszowy
z Rabki
Stare Wierchy - Obidowiec - Turbacz - Polana Gabrowska - Kiczora - Zielenica
(szlak czerwony) aż na przełęcz Knurowską
z Lubomierza-Rzeki
Rzeki-Papieżówka - Polana Jaworzyna Kamienicka - Polana Gabrowska - Turbacz
z Ochotnicy
przełęcz Knurowską- Zielenica- Kiczora - Turbacz

Szlaki rowerowe na terenie Parku zostały połączone ze szlakami rowerowymi gminy Niedźwiedź i Rabka. Umożliwia to zaplanowanie ciekawych wycieczek także poza granicami GPN.

Turystyka konna - tylko indywidualna tzn. do 5 koni - może odbywać się wyłącznie po oznakowanych trasach (pomarańczowe kółko). Uprawianie turystyki konnej na terenie Parku musi być każdorazowo zgłoszone w Dyrekcji GPN lub u leśniczego odwiedzanego obwodu ochronnego. Pobyt dłuższy - niż 1 dzień - wymaga pisemnego zezwolenia wydanego przez Dyrektora Parku.
Szlaki konne na terenie GPN :
- Turbacz - polana Mraźnica pod Gorcem -11,3 km
- Polana Gabrowska - Jaworzyna Kamienicka - Trusiówka - 11,8 km
- Potasznia - Pasieka - Koninki - 7,3 km
- Koninki - dolina Potoku Turbacz - dolina Olszowego Potoku - 5 km
- Koninki - Tobołów - Obidowiec - Turbacz - 10,9 km
- Polana Gabrowska - Zielenica- do granic GPN - 2,4 km


WYCIĄGI NARCIARSKIE

W niewielkiej odległości znajduje się kompleks wyciągów , począwszy od najdłuższego krzesełkowego o długości 1200m który jest czynny latem i zimą , skończywszy na trzech orczykowych o długości średnio 400m.

Ze względu na zróżnicowany stopień trudności możecie państwo wybierać optymalną trasę do swoich umiejętności. W pobliżu tras znajdują się miejsca w których można nabrać sił.


WARTO ODWIEDZIĆ:
- Muzeum Regionalne im. WŁ Orkana,

- Muzeum Podhalańskie w Nowym Targu ze stałą wystawą poświęconą historii rzemiosła w Nowym Targu i okolicy,

- "Dworek Tetmajerów" w Łopusznej z wystawą stałą poświęconą Tetmajerom, Lisickim , Lgockim - właścicielom majątku Łopuszna i ich gościom z ówczesnych elit artystycznych,

- Skansen Taboru Kolejowego w Rabce - Chabówka . Największy w Polsce (120) zbiór pojazdów szynowych,

- Muzeum przy Parafii w Szczawie poświęcone historii I Pułku Strzelców Podhalańskich Armii Krajowej,

- Muzeum "Orkanówka" poświęcone Władysławowi Orkanowi - poecie i pisarzowi urodzonemu w Porębie Wielkiej. Zostało ono utworzone w 1979 r. w domu wybudowanym przez artystę w latach 1903-1906. Wewnątrz część oryginalnego wyposażenia, dokumenty, książki i obrazy przekazane przez rodzinę.
W Orkanówce zwiedzić można : kuchnię , pokój matki pisarza Orkana , pokój gościnny oraz pracownię poety nie naruszoną od lat . Znajdują się tam rękopisy poety , lampa naftowa , pianino i cytra . To w tej chacie powstały dzieła , powieści "Pomór" "Drzewiej". Orkan również malował i jego obrazy zachowały się do dziś dwa: "Widok z Wasielki" i "Widok na Giewont".
W muzeum można obejrzeć starą ceramikę , dzieła rabczańskich garncarzy , kołowrotki i inne urządzenia do obróbki lnu , drewniane sprzęty kuchenne i zabytkowy kredens z roku 1867.W całej chacie utrzymany jest oryginalny wystrój a szczególnie w pokoju matki Orkana . Muzeum jest oddalone od naszego gospodarstwa o ok. 4 km.
- Bacówkę na Hali Długiej, gdzie można zobaczyć watrzysko, sprzęty używane na szałasie, a także poznać tajemnice produkcji bundzu, żentycy i oscypków.


Dzięki takim wspaniałym atrakcjom wypoczynek w Gorcach z pewnością będzie udany. Każdy znajdzie odpowiednie zajęcie dla siebie i nie będzie narzekał na brak wrażeń.